|
Халифани тиклаш учун мусулмонларга
муҳлат бериладиган муддат
Халифани тиклаш учун мусулмонларга муҳлат бериладиган муддат уч кун ва кечадир. Мусулмон бўйнида байъат бўлмаган ҳолда уч кечани ўтказиши ҳалол бўлмайди. Узоғи билан уч кеча белгиланганининг сабаби шуки, халифани тиклаш собиқ халифа вафот этган ёки бўшатилган лаҳзадан бошлаб фарздир. Лекин уни тиклаш билан машғул бўлиш сабабли у уч кун ва кеча кечикиши жоиздир. Уч кечадан ошиб кетсаю, лекин халифани тиклашмаган бўлса бунда қаралади. Агар мусулмонлар халифани тиклаш билан машғул бўлиб, енгиш қийин бўлган ва даф қилишга кучлари етмаган қайсидир ишлар сабабли уни уч кеча орасида тиклашга муваффақ бўлишмаган бўлса, бундай ҳолатда улардан гуноҳ соқит бўлади. Фарзни адо этиш билан машғул бўлганлари ва юқорида айтилган ишлар сабабли кечиктиришга мажбур бўлганлари учун гуноҳ улардан соқит бўлади. Зеро Пайғамбар с.а.в. бундай дедилар:
«رُفِعَ عَنْ أُمَّتِي الْخَطَأُ وَالنِّسْيَانُ وَمَا اُسْتُكْرِهُوا عَلَيْهِ»
«Умматимдан хато, унутиш ва мажбур қилинишган нарса (гуноҳи) кўтарилди». Бу ҳадисни Табароний «ал-Кабир»да ривоят қилди. Энди агар бу фарз билан машғул бўлишмаса, унда то халифа тикланмагунча ҳаммалари гуноҳкор бўлади. Халифа тиклансагина бу фарз улардан соқит бўлади. Аммо халифани тикламай тек ўтиравериб қилишган гуноҳ улардан соқит бўлмайди. Аксинча бу гуноҳ зиммаларида қолаверади. Аллоҳ бу гуноҳ учун – мусулмонни фарзни адо этишни тарк қилиб қилган ҳар қандай гуноҳ учун қандай ҳисоб-китоб қилса, шундай – ҳисоб-китоб қилади.
Халифалик мансаби бўшаб қолиши биланоқ халифага байъат бериш билан машғул бўлишнинг вожиблиги далилига келсак, у шуки, саҳобалар Росулуллоҳ с.а.в. вафот этганидан кейиноқ, ана шу куннинг ўзида, ҳали Росулуллоҳ с.а.в. дафн қилинмай туриб шу ишга киришдилар. Ўша куннинг ўзида Абу
18-бет
Бетлар:1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247